اینترنت اشیا چه نقشی در توسعه ایران خواهد داشت؟

یکی از مفاهیمی که در سال های اخیر توجه ویژه متخصصین حوزه انرژی را به خود معطوف ساخته، توسعه سیستم‌های مدیریت هوشمند ساختمان است. تجربه کشورهای توسعه یافته نشان از تاثیر بسزای به کارگیری این سیستم‌ها در مدیریت راحت‌تر قسمت‌های مختلف ساختمان و به خصوص کاهش مصرف انرژی ساختمان می‌باشد.

سیستم مدیریت ساختمان (BMS) به سیستمی اطلاق می‌گردد که از طریق اجزای خود کنترل قسمت‌های مختلف ساختمان و نمایش خروجی‌های مورد نیاز را برای کاربران امکان پذیر می‌نماید. مهم‌ترین وظیفه این سیستم‌ها پایش مداوم بخش‌های مختلف ساختمان و اعمال دستورات به آنها به نحویست که عملکرد اجزاء مختلف ساختمان متعادل با یکدیگر و درشرایط بهينه و با هدف کاهش مصارف ناخواسته و تخصيص منابع انرژی فقط به فضاهای در حين بهره‌برداری باشد. این عمل به طور عمده از طریق مفهوم اینترنت اشیا صورت می‌گیرد.

تاثیر به کارگیری سیستم مدیریت هوشمند ساخمان بر کاهش مصرف در حدود 30 الی 50 درصد تخمین زده می‌شود به طوری که کاهش مصرف انرژی یک ساختمان ادرای در فرانسیسکو به مساحتی در حدود 6200 متر مربع پس از به کارگیری سیستم مدیریت هوشمند به میزان 50 درصد اندازه گیری شد[2]. این میزان کاهش مصرف انرژی به ویژه در کشورهایی که قیمت حامل‌های انرژی همچون برق و گاز طبیعی در آنها واقعیست هزینه‌های اقتصادی ساختمان‌ها را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد.  

[2] S. Kamali, G. Khakzar, S. Abdali HajiAbadi, (2014) Effect of Building Management System on Energy Saving, Advanced Materials Research Vol. 856, pp 333-337

اینترنت اشیا اصطلاحی است که در سال‌های آتی به طور فزاینده‌ای با آن برخورد خواهیم کرد. این اصطلاح برای اولین بار در سال ۱۹۹۹ توسط کوین اشتوین ابداع شد. به زبان ساده، ارتباط اشیا مختلف از طریق شبکه اینترنت با یکدیگر را اینترنت اشیا می‌نامند. با ترکیب این اشیای متصل به هم با یک سیستم اتوماسیون می‌توان حجم عظیمی از اطلاعات را جمع آوری و روی آنها پردازش انجام داد که این عمل نهایتا منجر به اتخاذ یک تصمیم کارآمد توسط مشتکرین می‌شود. نمونه بازر استفاده از اینترنت اشیا روشن و خاموش نمودن چراغ روشنایی با استفاده از گوشی‌های هوشمند یا همان اسمارت فون‌ها است.

اگرچه هنوز امنیت و حریم خصوصی مهم ترین چالش‌های موجود بر سر راه توسعه اینترنت اشیا به شمار می‌روند، با این حال حرکت به سوی مفهوم شهر و شهروند دیجیتال در عصر حاضر ناگریز به نظر می‌رسد. کشورهای برزیل، چین، هند، آلمان، سنگاپور، کره جنوبی و امریکا از مهم‌ترین کشورهای پیشرو در زمینه اینترنت اشیا به شمار می‌روند.

در کشور ما نیز تلاش‌های بسیاری به خصوص در سال‌های اخیر برای بهره‌برداری از این فناوری صورت گرفته است که افتتاح شبکه ملی اینترنت اشیا مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود. مهم‌ترین وجه تامین زیرساخت‌های توسعه اینترنت اشیا نیز گذار از آدرس‌های آی پی نسل چهارم (IPv4) به نسل ششم (IPv6) می‌باشد (ظرفیت آدرس دهی و تخصیص شناسه به هر دستگاه در آدرس‌های IP نسل چهارم در حدود 4.3 میلیارد است که این ظرفیت برای فراگیر شدن اینترنت اشیا برای یک کشور ناکافی است در حالی که IP نسل ششم چندین برابر نسل چهارم ظرفیت را داراست) که تلاش‌های فراوانی در سال‌های اخیر در رابطه با این موضوع صورت گرفته و این گذار به زودی تکمیل خواهد شد.

مصرف رو به رشد انرژی در ایران به خصوص در بخش خانگی، چالش‌های موجود بر سر توسعه عمرانی و فرهنگی کشور ناشی از هزینه‌های بالای یارانه انرژی و پتانسیل بالقوه اقتصادی بالا در پس افزایش بهره‌وری انرژی و صادرات انرژی نهایی از محل صرفه‌جویی که موجب افزایش قابل ملاحظه درآمدهای ارزی کشور می‌گردد، عمده عواملی‌اند که حرکت به سمت هوشمندسازی ساختمان‌ها در ایران را ضروری می‌سازند. توسعه سیستم‌های مدیریت هوشمند نیازمند تامین زیرساخت‌های اینترنت اشیا می‌باشد که با حرکت کشور در مسیر توسعه این زیرساخت‌ها و عزم جدی سیاستگذاران برای سرمایه‌گذاری بخش‌های دولتی و خصوصی در این حوزه به خصوص در سال‌های اخیر، نوید دهنده توسعه اقتصادی کشور در سال‌های پیش رو و نیز توسعه بخش‌های مرتبط با اقتصاد همچون فرهنگ و اجتماع می‌باشد.